Η κυρά των Αμπελιών : Δρ. Σταυρούλα Κουράκου – Δραγώνα, η μεγάλη κυρία της Οινολογίας

Πριν λίγο καιρό έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλίο με συγγραφέα την κυρία Σταυρούλα  Κουράκου-Δραγώνα  με τον τίτλο «Η Άμπελος και ο Οίνος στον αρχαίο ελληνικό κόσμο».  Το ρούφηξα μονορούφι από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα, καλογραμμένο, με γλαφυρό ύφος , κρατά τον αναγνώστη με αφήγηση σαν παραμύθι δίνει πληροφορίες για την παράδοση και  την κουλτούρα της οινοποιίας στην Αρχαία Ελλάδα αλλά και την επίδραση που είχαν οι αρχαίοι  Έλληνες  στη μεταγενέστερη καλλιέργεια της αμπέλου και του οινικού πολιτισμού. Το βιβλίο είναι των εκδόσεων Φοίνικα σε μια πολυτελή έκδοση 278 σελίδων.

Με αφορμή το βιβλίο αυτό – που με κράτησε και με συνεπήρε μέχρι τέλους,  έμαθα για την μεγάλη Ελληνίδα επιστήμονα Δρ. Σταυρούλα Κουράκου- Δραγώνα,  πρώτη γυναίκα με δίπλωμα οινολόγου στην Ευρώπη !  Η Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928. Είναι Διδάκτορας της χημικής επιστήμης, απόφοιτος της σχολής Χημικού στην Αθήνα, με σπουδές οινολογίας στη Γαλλία και διηύθυνε επί εικοσαετία (1964-1984) το Ινστιτούτο Οίνου, ίδρυμα έρευνας του τότε Υπουργείου Γεωργίας, στο οποίο εργαζόταν ως ερευνήτρια από το 1953. Ως προϊσταμένη του Ιδρύματος εισηγήθηκε το 1964 τη νομοθετική καθιέρωση και προστασία των οίνων ελληνικών περιοχών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την κατηγορία των οίνων με γεωγραφική επωνυμία καταγωγής, των οίνων «Ονομασίας Προελεύσεως». Η κάθε υποψήφια αμπελουργική περιοχή θα έπρεπε να πληροί ορισμένες ποιοτικές προϋποθέσεις, η δε οινική της παράδοση να τεκμηριώνεται από γραπτές ιστορικές πηγές. Στην ίδια οφείλεται η νομοθετική καθιέρωση και προστασία οίνων ελληνικών περιοχών με γεωγραφική επωνυμία προέλευσης, της "Ονομασίας Προελεύσεως", όπως ΝΕΜΕΑ. Κατάφερε επίσης και την προστασία της επωνυμίας "ούζο", παλιότερα της "ρετσίνας" και πιο πρόσφατα του "vinsanto". Στο σύνολο οι ονομασίες προελεύσεως που κατοχύρωσε για την Ελλάδα αριθμούν τις 27. Και όλα αυτά -και πολλά παραπάνω- τα έκανε με πολύ δουλειά και ερεύνα, με συμμετοχή και ομιλίες σε διεθνή φόρα και επιστημονικά συνέδρια, με συναντήσεις και διαπραγματεύσεις στη Commission στις Βρυξέλλες. Υπήρξε ένας οραματιστής δημόσιος υπάλληλος, τεχνοκράτης, που είχε τη δύναμη να κάνει το όραμα πράξη. Παρασημοφορήθηκε από την Γαλλία και την Ισπανία ενώ έχει γράψει πλήθος βιβλίων τα οποία έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά και Γερμανικά  και έχει δημοσιεύσει πολλά επιστημονικά και οινολογικά άρθρα στον διεθνή και ελληνικό Τύπο. Για όλους τους παραπάνω λόγους και για πολλούς ακόμη που δεν μπορούν να αναφερθούν σε ένα μικρό κείμενο είναι γνωστή  με τον τίτλο «Η κυρά των Αμπελιών».

Η Δρ. Κουράκου είναι μια γυναίκα που εμπνέει, που αποδεικνύει με τα επιτεύγματα της μέσα σε πολύ πιο δύσκολες εποχές – ιδιαίτερα για μια γυναίκα – πως η θέληση, η μόρφωση και το όραμα είναι εργαλεία που μπορεί να κάνουν τη διαφορά. Θα ήθελα πραγματικά να την γνωρίσω από κοντά και να ακούσω ομιλία της. Σε μια περιοχή σαν τη Δράμα αλλά και την ευρύτερης περιοχή– που προσπαθεί να αναδείξει την οινική της ταυτότητα και να την κάνει ουσιαστικά σημείο έλξης και πόλο ανάπτυξης μια ομιλήτρια σαν την Δρ. Κουράκου θα ήταν πάρα πολύ πολύτιμη.

Λίγα λόγια όμως για το βιβλίο. Αναφέρει η συγγραφέας στον πρόλογο της λέει

 «… έπειτα από μια έντονη επιστημονική δραστηριότητα ήρθε η ώρα της σχόλης λόγω 35ετίας, σκέφθηκα να συμπληρώσω όλον αυτό τον συσσωρευμένο πλούτο πληροφοριών και αναμνήσεων με αναδρομή στο απώτερο Χθες: να αναζητήσω τις ρίζες ελληνικών οίνων της αρχαιότητας λιγότερο προβεβλημένων, να διερευνήσω την τεχνογνωσία των αρχαίων οινοποιών με βάση τα σωζόμενα αποσπάσματα στην αρχαιοελληνική, κυρίως, γραμματεία και να επιχειρήσω να ερμηνεύσω με σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις τα μυστικά της τέχνης τους, που επέτρεπαν στους ελληνικούς οίνους να ταξιδεύουν στους δρόμους της θάλασσας ως πολύτιμο εμπόρευμα.

Έπειτα από πολύχρονες μελέτες, συγκέντρωσα αξιόλογο υλικό, αλλά και διαπίστωσα ουσιαστικά λάθη που έχουν γραφεί από διακεκριμένους ξένους, κυρίως ερευνητές σε σχετικές μελέτες και μεταφράσεις αρχαίων κειμένων δημοσιευμένων κατά τον 20ο και 21ο αιώνα, λάθη που διαιωνίζονται κατ’ αντιγραφή, με συνέπεια εσφαλμένες ερμηνείες και σοβαρές, ενίοτε, παρανοήσεις…»

Τα περιεχόμενα του βιβλίου είναι:

• ·         Ο Κανείς τύφλωσε τον Κύκλωπα, αλλά κανείς δεν τον μέθυσε
• ·         Ο Πράμνειος οίνος και οι πράμνιοι οίνοι
• ·         Ο ησιόδειος βίβλινος οίνος
• ·         Oι δύο πρότροποι
• ·         Ο Aιγοσθενίτης οίνος της Mεγαρίδος
• ·         Ανθοσμίας και σαπρίας οίνος
• ·         Oινογευσίας σάτιρα
• ·         Ο οίνος της Φλιασίας χώρας
• ·         Ερυθροί και μέλανες οίνοι: διαχρονικές τεχνικές παρασκευής
• ·         Oι τεθαλασσωμένοι οίνοι: το αλάτι στην οινοποιητική τεχνική
• ·         Ο νόμος της Θάσου για την προστασία των αμπελουργών
• ·         Η κάπνειος άμπελος και ο καπνίας οίνος- το κάπνισμα των οίνων
• ·         Tρύγος χωρίς ληνούς
• ·         Tα οινοτεχνικά του Ησυχίου
• ·         Εκπίεση στεμφύλων χωρίς πιεστήρια
• ·         Ερμηνεία διονυσιακών αμπελουργικών μύθων
• ·         Φυτοπροστασία στους αμπελώνες της αρχαίας Mένδης
• ·         Αμπελουργικά θέματα με βάση τα Γεωγραφικά του Στράβωνος
• ·         Η Λημνία άμπελος
• ·         Kρασί και βότανα στη γη του Πανός

Πιστέψτε με το βιβλίο είναι μια μοναδική συλλογή γνώσεων – δεν αφορά μόνο τους ανθρώπους του οίνου και τους ιστορικούς αλλά τον καθένα που θέλει να έρθει σε επαφή με το παρελθόν και που αγαπά τις αφηγήσεις που σε ταξιδεύουν στο χώρο και στο χρόνο. Το βιβλίο είναι πολύτιμο για κάθε βιβλιοθήκη….